Ja, LED verlichting is goed dimbaar, zeker met de juiste LED dimmer. Bij dimbare LED verlichting zijn er enkele aandachtspunten. Deze geven we hieronder aan.
Momenteel is de werking van LED lampen in combinatie met geïntegreerde elektronica helaas niet onderworpen aan een officiële Europese technische standaard (zoals de EN61000-3-2). LED lampen kunnen worden gedimd met verschillende fase aan- en afsnijding dimmers. Wij testen daarom onze LED lampen met dimmers welke goed met elkaar werken.
Alleen LED verlichting die specifiek is aangemerkt als 'dimbaar' is hiervoor geschikt, kijk hiervoor in de titel of onder 'specificaties' op de productpagina.
LED verlichting heeft een zeer laag wattage. Het is belangrijk dat het totaal aangesloten vermogen in Watt het begin van het dimbereik benadert. Het dimbereik wordt vaak gespecificeerd op de verpakking of op de voorplaat van de dimmer (zie onderstaand voorbeeld):
Voorbeeld: Deze dimmer heeft een dimbereik van 20-360W. Om de dimmer goed te laten werken dienen minimaal 5 LED lampen van 4W met elkaar op een dimmer te worden aangesloten.
Te weinig LED lampen (te laag aangesloten totaal wattage) zal de lampen doen flikkeren, met name in de lage dimstand. Door het lage wattage van de LED lampen is het dimbereik voldoende maar beperkter dan bij halogeen- of gloeilampen.
Let op! Voor 12 Volt LED spots of LED lampen is naast de 12V dimmer ook een speciale 12V dimbare LED driver/transformator noodzakelijk.
LED en halogeenlampen dimcurve
Verminder je de stroom van een halogeenlamp met 50%, dan is de halogeenlamp bijna uit, de LED lamp geeft nog 50% van zijn lichthoeveelheid. Dit betekent dat veel dimmers die nu gebruikt worden voor halogeenlampen, LED lampen moeilijk volledig kunnen dimmen.
LED lamp: elektrische eigenschappen en dimmers
De elektronica in een LED lamp heeft andere elektrische eigenschappen dan een gloeilamp of halogeenlamp. Een dimmer moet daar heel duidelijk rekening mee houden. In de voet van een LED lamp zit een (kleine) elektronische transformator. De dimmer moet daar geschikt voor zijn. Meestal staat op de verpakking en de handleiding van zo'n dimmer dat die geschikt is voor elektronische transformatoren. Ook wordt de aanduiding (R,L) gebruikt of de term faseaansnijding. Gebruikt u in dit geval het andere type dimmer (R,C - faseafsnijding) dan kunnen de lampen en/of de dimmer sterk zoemen, of de lampen knipperen, trillen of gaan de lampen kapot.
Techniek van dimmers
Voor diegene die geïnteresseerd zijn in de techniek achter deze dimmers. We kennen twee soorten elektronische dimmers: de faseaansnijdings dimmer (leading edge - R,L) en de faseafsnijdingsdimmer (trailing edge - R,C).
Leading edge dimmer (fase aansnijding)
Op de opgaande spanning van de 230V/50Hz wordt iedere keer weer een puls gegeven, die ervoor zorgt dat een elektronische component de stroom doorlaat. Deze component sluit de stroomtoevoer weer af als de 230V/50Hz door de nul heen gaat. Door het punt in de tijd te verschuiven wanneer de puls wordt gegeven, kan er langer of korter stroom door de component lopen en dus worden doorgegeven aan de belasting (lamp, kachel, transformator).
Deze dimmers bevatten of een zogenaamde Triac of een aantal MOSFET transistors.
De dimmers met een Triac zijn al lang in omloop. Ze kunnen gemaakt worden voor € 3,- aan elektronische componenten. Het nadeel is dat een Triac pas goed werkt als er een minimale belasting is aangesloten, zoals boven reeds is aangegeven. Tegenwoordig met meer en meer LED lampen zijn er faseaansnijdende dimmers gekomen die gebaseerd zijn op MOSFET transistors. Deze schakeling is veel complexer en de kosten van de onderdelen zijn ook veel hoger dan bij de Triac varianten. Maar het voordeel is dat de problemen zoals bij de Triac dimmers niet optreden. Deze dimmers zijn dus ook goed geschikt voor dimbare LED lampen. Een voorbeeld van zo’n dimmer is de Busch Jaeger 6523U dimmer en alle dimmers die wij aanbieden. Bekijk hier en/of hier voor deze dimmers in ons assortiment.
Trailing edge dimmer (afsnijding)
Dit is het nieuwe (en duurdere) type dimmer. Voor de technici: de opgaande spanning van de 230V/50Hz wordt gewoon doorgelaten, op een bepaalde tijd wordt na de nuldoorgang de stroom door de elektronica afgeknepen. Dit gebeurt veel minder snel dan het opstarten bij de leading edge dimmers. Hierdoor hebben de elektronische trafo’s hier minder last van en is het ook beter voor de levensduur van rechtstreeks aangesloten lampen.
Dit type dimmer is uitstekend geschikt voor LED lampen, gloeilampen, halogeenlampen en de elektronische transformatoren die je tegenwoordig veel ziet (dus ook om 12V LED lampen te dimmen) en niet geschikt voor traditioneel gewikkelde trafo’s. Deze dimmer kunt u hier in ons assortiment vinden.
Verschil tussen merken LED dimmers
Als het om dimmen gaat dan moet u weten dat er verschillende soorten dimmers zijn, maar ook meerdere merken. Een aantal merken zijn onder andere:
-
Philips
-
Busch-Jaeger
-
Jung
-
Niko
-
Berker
-
Tradim
en meer. Uiteindelijk komt het er op neer dat er veel is om uit te kiezen. De fase aansnijdende - en de fase afsnijdende LED dimmer is hierboven al besproken. Maar ook al is een LED dimmer fase aansnijdend, wil dit nog niet zeggen dat ze op een ander merk LED verlichting werken.
Stel u koopt een dimbare Philips LED lamp. Dat is op zich prima, maar deze werkt niet samen met een dimmer van Jung, ook al zijn ze beide fase aansnijdend (de LED dimmer en dimbare LED lamp) om maar een voorbeeld te noemen. Aan de andere kant werken Philips LED lampen meestal wel goed met de dimmers van Busch-Jaeger samen. Dit komt omdat deze twee grote merken een samenwerking zijn aangegaan
Feitelijk kunt u er alleen zeker van zijn als deze zijn getest. Om nog meer zekerheid hierover te krijgen, kunt u het beste bij de fabrikant van de LED dimmer navragen of hun dimmer met een bepaald merk LED lamp samen kan werken. Zo testen wij bij Groenovatie al onze dimbare LED lampen op onze LED dimmers. Op deze wijze doen wij ons best u een goed werkende combinatie van dimmer en LED lamp aan te bieden.
Belang van de powerfactor bij LED dimmers
Om overbelasting van LED dimmers te voorkomen, is het van belang om voor het aanschaffen van de dimmers te berekenen hoe hoog de belasting is van de hoeveelheid LED lampen die je hierop wilt aansluiten. Daar waar je op een dimmer die een maximale belasting van 100W tot wel 10 gloeilampen met elk een vermogen van 10 Watt kunt aansluiten, kun je op diezelfde dimmer slechts 9 LED lampen met een vermogen van 10 Watt en een powerfactor van 0.9 aansluiten. Zoals je in dit eenvoudige voorbeeld ziet, is de belasting van een LED lamp op een LED dimmer met een powerfactor die lager ligt dan 1 hoger dan is aangegeven als vermogen van de lamp.
Op het moment dat je zonder rekening te houden met de powerfactor toch 10 LED lampen zou aansluiten op deze dimmer, dan resulteert dit in overbelasting van de LED dimmer. Het gevolg kan zijn dat de LED dimmer het begeeft, of dat de aangesloten lampen beginnen te knipperen. Op het moment dat je op een 100W LED dimmer bijvoorbeeld LED lampen van 10 Watt met een powerfactor van 0.8 wilt aansluiten, dan kun je nog maar 8 lampen aansluiten zonder de dimmer te overbelasten. Wanneer je veel LED lampen wilt aansluiten op de dimmer, is het dus van belang voldoende aandacht te besteden aan de powerfactor.
Aangezien overbelasting van een LED dimmer voorkomen moet worden, is het belangrijk om deze tot maximaal 80% van de capaciteit te belasten. Overbelasting van de LED dimmer kan namelijk de levensduur aanzienlijk verkorten en daarnaast zorgen voor knipperende LED lampen.
Bij twijfel over uw dimmer neem contact met ons via onze Live Chat, Facebook en Twitter, u krijgt altijd binnen 2 uur antwoord op uw vraag! U kunt ons ook telefonisch bereiken op het telefoonnummer: +31 (0)85 065 4776 en per e-mail middels info@ledshop-groenovatie.com
